Diş Macunu Seçerken Yaptığımız Komik Hatalar (Ve Benim İç Çekişlerim)

Dt. Berk Yıldırım | MyDentor | 2025

"Hocam, hangi diş macunu kullanayım?"

Bu soruyu günde en az 15 kez duyuyorum. Ve her seferinde içimden "Yahu, bu kadar kolay olsa diş hekimliği okur muydum?" diye geçiriyorum. Ama sonra o samimi bakışları görünce yumuşayıp anlatmaya başlıyorum.

Bakın, diş macunu rafında 10 dakika durup "hangisini alayım" diye düşünmek normal. Normal olan da bu aslında. Çünkü doğru diş macunu seçimi tıpkı ayakkabı seçimi gibi - herkese uyar diye bir şey yok!

Peki ne yapıyoruz? Arkadaşımızın "bunu kullanıyorum, çok iyi" demesiyle alıyoruz. Ya da en parlak renkli kutulu olanı... Hatta bazen "en pahalısı en iyisidir" mantığıyla...

Dur bakalım, nereye gidiyoruz böyle?

🤦‍♂️ Diş Macunu Seçiminde Yaptığımız 3 Komik Hata

1. "Beyazlatıcı Yazıyorsa Hemen Alayım" Sendromu

Arkadaş, diş macunundaki "beyazlatıcı" ibaresi tıpkı "sağlıklı" yazan çikolatalar gibi... Pazarlama taktiği çoğu zaman.

Gerçek şu: Beyazlatıcı macunlar içindeki aşındırıcı maddelerle çalışır. Sen "beyazlasın" derken diş minen "incelsin" diye çalışıyor. Tıpkı tahta rendesiyle mobilya parlatmaya çalışmak gibi - evet parlatır ama ne kalır arkada?

Benim deneyimim: Geçen ay bir hasta geldi, "3 aydır güçlü beyazlatıcı macun kullanıyorum, dişlerim neden daha hassas oldu?" diye. Dedim ki "Kardeşim, sen diş mineciğini cilalamışsın, tabii hassaslaşır!"

Beyazlatıcı macunlarla ilgili en yaygın yanılgılar:

❌ Her dişe uygun değil
❌ Mine hasarı riski
❌ Uzun vadede hassasiyet artışı

✅ Doğru yaklaşım: Profesyonel değerlendirme sonrası kullanım

2. "Arkadaşıma İyi Geldi, Bana da Gelir" Yanılgısı

Birlikte ölüme giden kankalar, birbirinizin ağzından uzak durun! Arkadaşınızın ağız yapısı sizinkiyle aynı değil. Düşünün:

• Onun diş eti hassasiyeti farklı
• Tükürük pH'ı farklı
• Diş taşı oluşum hızı farklı
• Beslenme alışkanlıkları farklı

Sonuç: Ona fayda eden ürün, size zarar verebilir.

3. "Reklamda Öyle Diyordu" Masalı

Reklam dünyasında herkes "en iyi", herkes "uzman önerisi"... Peki hangi uzman? Kim bu uzmanlar? Nerede bu uzmanlar?

Gerçek şu: Reklam bütçesi ne kadar büyükse, "bilimsel çalışma" o kadar çok çıkar ortaya.

Doktor olarak söylüyorum: İçerik etiketine bakmayı öğrenin. "Bilimsel kanıtlı" yazan şeylerden ziyade, ne koymuşlar içine ona bakın.

Doğru yaklaşım:

• İçerik etiketlerini okuyun (sıkıcı ama şart)
• Florür oranını kontrol edin
• Kendi ihtiyaçlarınıza odaklanın

💡 Peki Nasıl Seçeceğiz Bu Diş Macununu?

İlk Önce Kendinizi Tanıyın

Dişiniz hassas mı? Soğuk su içerken "ahu!" diye ses çıkarıyorsanız, evet hassas.

Diş etiniz kanıyor mu? Elma yerken çiğnediğiniz yerde kan izi kalıyorsa, evet kanıyor.

Çok kahve/çay içiyor musunuz? Günde 3+ fincan demli çay içiyorsanız, leke sorununuz var demektir.

Sigara içiyor musunuz? Bu soruya "ara sıra" diyorsanız bile, cevap evet.

Florür Meselesi: Korkuyla Değil, Bilgiyle

Florür hakkında o kadar çok şey duyuyorsunuz ki... "Zehir!" diyenler var, "Şart!" diyenler var.

Bilimsel gerçek şu: 1000-1500 ppm florür yetişkinler için güvenli ve etkili. Bu WHO ve ADA'nın resmi tavsiyesi.

Basit açıklama: Florür diş mineciğinin bekçisidir. Zararlı bakterileri kovalar, mineyi güçlendirir. Ama her şey gibi dozunda kullanılmalı.

Çocuklar için: 6 yaşına kadar pirinç tanesi kadar, sonra bezelye büyüklüğünde yeter.

RDA Değeri: Bu Rakamları Bilmek Şart!

RDA yani "Relative Dentin Abrasivity" - diş macununun ne kadar aşındırdığını gösteren değer.

Basit çeviri: Diş macunun dişinizi ne kadar "ovalar".

Pratik kural: RDA değeri 70'in altında olanları tercih edin. Üzerindekiler sadece haftada 1-2 kez.

🍯 Kişiye Özel Önerilerim

Hassas Dişler İçin: "Nazik Davranın"

Arıyacağınız içerikler:

• Potasyum nitrat (hassasiyeti azaltır)
• Düşük RDA (70 altı)
• SLS içermeyen (Sodyum Lauryl Sülfat - köpük yapan ama tahriş edebilen madde)

Benim tavsiyem: Sensodyne türü macunlar, ama 2-3 hafta kullanın ki etkisini görsün.

Diş Eti Kanaması İçin: "Mikrop Avcısı"

Arıyacağınız içerikler:

• Antibakteriyel maddeler
• Çinko içeren formüller
• Aloe vera gibi doğal yatıştırıcılar

Önemli not: Diş eti kanaması devam ediyorsa macun değil, diş hekimi lazım!

Çok Çay-Kahve İçenler İçin: "Leke Avcısı"

Gerçek şu: Hiçbir macun mucize yaratmaz. Ama bazıları yardım eder.

Arıyacağınız içerikler:

• Hafif aşındırıcı maddeler (RDA 70-100 arası)
• Hidrojen peroksit (düşük dozda)
• Enzim içeren formüller

Benim pratik tavsiyem: Çay içtikten sonra su çalkalayın, 30 dakika bekleyip dişinizi fırçalayın.

🇹🇷 Türkiye'de Bulabileceğiniz Güvenilir Seçenekler

Hassas Dişler İçin:

• Sensodyne (klasik ama işe yarar)
• Elmex Sensitive (florür oranı iyi)
• Signal Advance (bütçe dostu)

Normal Kullanım İçin:

• Colgate Total (geniş spektrum koruma)
• Signal Complete (Türk damak tadına uygun)
• Parodontax (diş eti sağlığı için)

Çocuklar İçin:

• Signal Junior (yaşa uygun florür)
• Elmex Kids (tadı çocuk dostu)
• Colgate Kids (eğlenceli ambalaj, ama içerik aynı)

Önemli: Marka değil, içerik önemli! Aynı markanın farklı ürünleri farklı amaçlar için üretilmiş.

🧐 Diş Macunu Etiketindeki Şifreleri Çözme

Mutlaka Olması Gerekenler:

✅ Florür (1000-1500 ppm)
✅ ADA onayı (varsa güzel, yoksa da sorun değil)
✅ Son kullanma tarihi (eski macun işe yaramaz)

Kaçınılması Gerekenler:

❌ Triclosan (artık yasaklı ama eski stoklar olabilir)
❌ Aşırı şeker (çocuk macunlarında bile olmamalı)
❌ Bilinmeyen kimyasal isimler (5 satır kimyasal isim varsa şüpheci olun)

🤔 En Çok Sorulan Sorular ve Samimi Cevaplarım

"Doktor, organik macun kullanayım mı?"

Samimi cevap: Organik güzel şey, ama dişiniz organik bakterileri umursamıyor. Florür lazım, tartışma yok.

"Karbonatla fırçalasam olmaz mı?"

Gerçek: Karbonat çok aşındırıcı. Haftada bir temizlik yapar ama her gün kullanmayın. Diş mineciğiniz teşekkür etmez.

"Çok pahalı macun almak zorunda mıyım?"

Net cevap: Hayır! 20 TL'lik kaliteli macun, 80 TL'lik "premium" macundan iyi olabilir. İçeriğe bakın, fiyata değil.

"Hangi macunu kaç dakika kullanmalıyım?"

Pratik kural: 2 dakika fırçalayın, ne macun kullanırsanız kullanın. Macun önemli ama fırçalama tekniği daha önemli.

📊 Florür Seviyeleri ve Abrazivlik Tablosu

Diş macunu çeşitleri arasındaki teknik farkları anlamak için florür ve abrazivlik değerlerine bakmak şart:

🔬 Bu Değerler Ne Anlama Geliyor?

📊 Bilimsel Standartlar:

✅ WHO Önerileri: 1000-1500 ppm florür
✅ ADA Sertifikasyonu: Güvenlik ve etkinlik onayı
✅ ISO 11609: RDA testleri için uluslararası standart

Bu değerler peer-reviewed çalışmalarla destekleniyor

Florür (ppm - parts per million):

• 500-1000 ppm: Çocuklar için güvenli seviye
• 1000-1450 ppm: Yetişkinler için önerilen seviye
• 1450+ ppm: Maksimum etkili koruma

RDA (Radioactive Dentin Abrasion) Değeri:

• 0-70: Düşük aşındırıcılık - hassas dişler için ideal
• 70-100: Orta aşındırıcılık - günlük kullanım için uygun
• 100+: Yüksek aşındırıcılık - dikkatli kullanılmalı

📝 Pratik İpucu: RDA değeri 70'in altında olan macunları tercih edin. Yüksek RDA değerli macunları haftada maksimum 2-3 kez kullanın.

🎯 Son Söz: Diş Macunu Felsefem

Arkadaşlar, diş macunu mucize yaratmaz. İyi bir yardımcıdır, o kadar.

Asıl mucize üçlü formülde:

1. Doğru fırçalama (2 dakika, nazikçe)
2. Diş ipi (evet, hergün lazım)
3. Düzenli kontrol (6 ayda bir, ertelemek yok)

Diş macunu seçiminde kendi ihtiyacınızı tanımak en önemli adım. Arkadaş tavsiyesi, reklam vaatleri, pahalı fiyat... Hiçbiri sizin ağzınızın durumunu bilmez.

Benim diş hekimi olarak tavsiyem: Şüpheniz varsa, kendi diş hekiminize sorun. Ama öncesinde bu yazıdaki ipuçlarıyla biraz bilgili olarak gidin. Hem daha iyi anlarsınız, hem de doktorunuz "bu hasta bişeyler biliyor" diyerek daha detay anlatır.

Ve unutmayın: En iyi diş macunu, kullanacağınız macundur. Almadığınız pahalı macun değil, her sabah kullanacağınız makul macun...

📚 Kaynaklar ve Bilimsel Referanslar

• American Dental Association (ADA) - Fluoride Recommendations 2024
• World Health Organization (WHO) - Fluoride Guidelines
• International Organization for Standardization (ISO 11609) - RDA Testing Standards
• Journal of the American Dental Association - Toothpaste Efficacy Studies

💊 Doktor Notu: Bu yazı genel bilgilendirme amaçlıdır. Özel durumlarınız için mutlaka diş hekiminize danışın. Ben elimden geldiğince anlatmaya çalıştım ama her ağız farklı, unutmayın!

📧 Bana Ulaşın: Sorularınız varsa MyDentor üzerinden sorabilirsiniz. Dentor çıkınca gece üçte bile cevap bulabileceksiniz (umarım)!

Güncellenme tarihi: 2025